Wijk bij Duurstede wil alternatieven voor de auto
'Inwoners van Wijk bij Duurstede rijden 10 % procent meer met de auto dan de gemiddelde Nederlander. Ik wil er alles aan doen dat ze die auto níet hoeven te nemen', zegt VVD-wethouder Hans Buijtelaar. Zijn gemeente sloot zich in oktober 2024 aan bij het Schone Lucht Akkoord.

Wijk bij Duurstede mag dan geen snelwegen in de omgeving hebben, de uitstoot van wegverkeer speelt wel degelijk een rol in de luchtvervuiling. 'Juist in een landelijke omgeving pakken mensen snel de auto en ligt het autobezit hoog', zegt wethouder Hans Buijtelaar.
De uitstoot piekt onder meer als forensen van en naar hun werk vertrekken. Utrecht ligt op 20 kilometer afstand. Het is een van de redenen waarom Wijk bij Duurstede zorgvuldig kijkt naar uitbreiding. 'Wij willen wel woningbouw, maar niet om een slaapstad te worden. We willen zelf een vitale gemeente zijn en vooral blijven, waar onze inwoners een huis kunnen vinden, maar ook werkgelegenheid, zodat de provinciale weg niet vol woon-werkverkeer staat.'
Autokilometers terugdringen
Het aantal autokilometers moet omlaag als het aan wethouder Buijtelaar ligt. 'Met auto ben je op dit moment nog een stuk sneller in Utrecht of Amersfoort dan met de bus of fiets. Maar ik wil alles in gang zetten om te zorgen dat onze inwoners de auto níet hoeven nemen, zeker als Wijk bij Duurstede nieuw gaat bouwen. Auto's vreten ruimte en zijn slecht voor de gezondheid. Ik ben niet tegen auto’s, maar ik zie heel goede alternatieven voor autoverkeer, zoals doorfietsroutes en hoogfrequente buslijnen. De aanleg daarvan hebben we niet zelf in de hand. Dus daarover voer ik gesprekken met de provincie. Het is simpelweg een kwestie van volhouden, om te bereiken wat je als gemeente wil.'
Hans Buijtelaar is via de VNG voorzitter van Tour de Force. Dat is een samenwerkingsverband van overheden, marktpartijen, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en platforms die zich inzetten voor een sterker fietsbeleid in Nederland. Tour de Force trekt intensief op met de F10, een groep van 22 gemeenten, die fietsverkeer op de eerste plaats zetten. 'Vanuit beide platforms vraag ik continu aandacht voor betere fietsinfrastructuur.'
Financiële spankracht
Binnen de gemeente zelf verwacht Hans Buijtelaar maatregelen voor schone lucht vooral te nemen gelijk met andere stappen. 'Met name omdat de financiële spankracht van de gemeente beperkt is. En ook omdat duurzaamheidseisen meenemen nog meer een automatisme moet worden in de organisatie. Dan komen schoneluchteisen wél ter sprake als we bijvoorbeeld het contract voor de veerdiensten verlengen. En liggen elektrische bedrijfswagens meer voor de hand als we nieuwe aanschaffen.'

Stappen voor schone lucht
Toch zijn er zeker al maatregelen voor schone lucht in voorbereiding. Als kersverse F10-gemeente heeft Wijk bij Duurstede geld vrijgemaakt om de binnenstad aan te passen voor fietsverkeer. Bijvoorbeeld, door fietsoversteekplaatsen veiliger te maken en met maatregelen die de snelheid van auto's verlagen. De maximumsnelheid in delen van de gemeente gaat in 2025 omlaag naar 30 km/uur en op de provinciale weg binnen de bebouwde kom naar 50.
Daarnaast is de laadvisie aangepast; er komen meer laadpalen. Bij het inkoopbeleid let de gemeente op elektrificatie van voer- en werktuigen.
'Soms moeten we erkennen dat iets níet kan. De Nederrijn, Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal lopen langs en door onze gemeente. We hebben een sluizencomplex waar rijnaken aanmeren om te wachten tot ze door kunnen varen. Dat scheepvaartverkeer heeft impact op de luchtkwaliteit. Wij zouden graag walstroom aanleggen, maar daarvoor is de netcongestie momenteel nog te groot.'
Gezondheid voorop
Tot zijn aanstelling in 2021 in Wijk bij Duurstede, was Hans Buijtelaar wethouder in Amersfoort. 'Daar heb ik het houtstookverbod mee voorbereid. In Wijk bij Duurstede zit de houtstookaanpak meer in de voorlichtende sfeer. Regulering wordt al gauw als betutteling gezien. Daarom benadruk ik in de raad en bij inwoners vooral het belang voor de gezondheid. Niemand kan immers tegen een goede gezondheid zijn. Ik hoop dat mensen beter gaan beseffen wat kinderen inademen als je ze met een marshmellow bij een brandende vuurkorf zet.'
Hij vervolgt: 'We hebben ons aangesloten bij het Schone Lucht Akkoord omdat we die gezondheid belangrijk vinden. Zeker van kwetsbare groepen als ouderen en kinderen. Ik hoop dat dit ook leeft bij de landelijke politiek en dat maatregelen voor schone lucht belangrijk blijven voor dit kabinet. Is het niet voor het milieu en het klimaat, dan toch voor de gezondheid van Nederlanders.'