Utrecht eerste gemeente met emissie-eisen voor bouwwerktuigen bij vergunningverlening
Gemeente Utrecht weert verouderde dieselmachines na de zomer van 2025 op Utrechtse bouwplaatsen. Als eerste gemeente in Nederland stelt Utrecht gerichte emissie-eisen aan motoren van mobiele werktuigen bij vergunningsaanvragen. Het gemeentebestuur heeft hiervoor begin april een beleidsregel vastgesteld: Emissiereductieplicht (stikstof) bij bouw- en sloopwerkzaamheden.
De maatregel zorgt voor minder stank en minder stikstof- en fijnstofuitstoot. Daarmee wordt de lucht rond Utrechtse bouwplaatsen schoner. De beleidsregel gaat direct in. De eerste maanden informeert de gemeente ondernemers hierover. Na de zomer gaat Utrecht het verbod actief naleven.
Afscheid van oudste bouwmachines
Met de beleidsregel weert de gemeente dieselwerktuigen met een leeftijd van 12 tot 19 jaar, meestal zonder roetfilter of katalysator. Nieuwere dieselmachines gebruiken mag nog wel. Wethouder Eva Oosters (Milieu en Emissieloos Vervoer): 'We zien dat bouwbedrijven hun bouwmachines - zoals shovels en graafmachines - steeds meer vervangen door elektrische varianten, of kiezen voor machines op waterstof. Ook zien we meer elektrisch bouwtransport. Dat stimuleren we ook in onze eigen projecten en we werken aan meer laadpunten voor de bouw. Met deze maatregel stimuleren we de bouwsector om actief afscheid te nemen van de echt verouderde dieselmachines. Die zijn het meest vervuilend voor de Utrechtse lucht, en slecht voor de longen van bouwmedewerkers en omwonenden.'
Actief handhaven
De emissie-eisen sluiten aan bij het landelijke Convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB), en zijn afhankelijk van de vermogensklasse van het werktuig. Voor projecten die al zijn gestart, kunnen maatwerkafspraken komen. De gemeente gaat actief toezien op naleving, waarbij overtredingen kunnen leiden tot boetes.
Flinke stap naar een uitstootvrije bouwsector
De beleidsregel is een uitwerking van het Utrechtse luchtkwaliteitsbeleid en een flinke stap richting schoner en op termijn vrijwel volledig uitstootvrij bouwen in 2030. De gemeente heeft onderzocht dat de financiële impact van dit verbod op de bouwsector beperkt is (0,1 procent meerkosten). Ook kunnen verouderde dieselmachines tot 2028 nog worden aangepast met roetfilters of vervangen door iets jongere alternatieven. Vanaf 2030 wordt de inzet van volledige uitstootvrije kleine en middelgrote machines verplicht.
Landelijke samenwerking voor emissieloos bouwen
Utrecht ondertekende in 2023 het Convenant Schoon en Emissieloos
Bouwen, inmiddels samen met 111 andere partijen, waaronder bouworganisaties, opdrachtgevers, gemeenten en provincies. Het convenant biedt een routekaart voor de transitie naar emissieloos bouwen. De Utrechtse eisen sluiten hierop aan, zodat bouwers in heel Nederland met gelijke regels te maken krijgen. IPLO adviseerde al eerder over de aanpak van een vergelijkbare beleidsregel: Handreiking emissiereductieplicht aan het bevoegd gezag | Informatiepunt Leefomgeving.