Scholieren aan de slag met fijnstofmeting
Leerlingen van middelbare scholen kunnen vanaf dit jaar in het hele land fijnstof gaan meten met een educatief project van GLOBE. Twee vliegen in één klap: zo raken jongeren betrokken bij hun omgeving én komen er extra lokale gegevens beschikbaar over de luchtkwaliteit.
Leerlingen bouwen meetstations
Dankzij het SLA kunnen scholen relatief goedkoop deelnemen. 63 havo- en vwo-leerlingen van technasia van Pontes Scholengroep in Zeeland beten vorig jaar de spits af. Zij bouwden zelf meetstations. De leerlingen maten fijnstof in de lucht bij school, maar ook op punten en momenten die ze zelf belangrijk vonden, zoals in parkeergarages, bij houtvuur, tijdens vuurwerk, bij de Zeelandbrug. RIVM was ook betrokken bij dit project vanuit het het citizen science programma Samen Meten.
Scholen nemen zelf initiatief
“De scholen hebben zelf het initiatief genomen en klopten bij de provincie aan omdat dit soort technasiumprojecten met een opdrachtgever werken. Wij wilden dat graag zijn, omdat we het belangrijk vinden dat jongeren zich meer bewust worden van hun leefomgeving. Daarnaast willen we hen kennis laten maken met de studie- en werkmogelijkheden in de provincie en we willen met name meisjes interesseren voor techniek”, zegt Sarina Riemens, adviseur Milieu van Provincie Zeeland en techniekambassadeur voor Huis van de Techniek Zeeland.
Start GLOBE-project najaar 2020
De twee Zeeuwse technasia en de provincie zijn opnieuw van de partij in het GLOBE-project dat in het najaar 2020 start.
Zeeuws gedeputeerde Dick van der Velde (milieu): “
Het is belangrijk dat leerlingen niet alleen wat leren uit boeken, maar juist ook in de praktijk. Extra leuk is om dat te doen in de eigen leefomgeving. Mooi dat we daar als provincie ons steentje aan hebben kunnen bijdragen.”
GLOBE sensoren en lesmateriaal voor scholieren
Het Zeeuwse project vindt navolging. Op 7 oktober 2020 gaat een landelijk fijnstofmeetproject van start. Coördinator van GLOBE Nederland Matthijs Begheyn: “Het RIVM benaderde ons omdat de sensoren voor het meten van fijnstof nu redelijk betaalbaar zijn geworden én betrouwbare data opleveren. Voor gemeentes is dat goed nieuws, want zij kunnen dankzij de inzet van leerlingen meer te weten komen over de hoeveelheid fijnstof in hun gemeente. Leerlingen kunnen de data vergelijken met gegevens uit andere meetpunten in het Samen Meten-netwerk. Het RIVM gebruikt de gegevens daadwerkelijk om hun modellen te verbeteren en kaarten voor de luchtkwaliteit te verfijnen.”
Met hulp van rijksgeld uit het Schone Lucht Akkoord heeft GLOBE sensoren ingekocht en lesmateriaal en een campagne ontwikkeld. Scholen die lid zijn van GLOBE kunnen al het materiaal voor het fijnstofproject hierdoor relatief goedkoop bestellen. Aanmelden kan via de site van GLOBE.
Milieu-educatie benutten
“Gemeentes en provincies kunnen sensoren kopen voor scholen, maar zeker zo belangrijk is de communicatie. Vrijwel elke gemeente heeft milieuvoorlichting of milieu-educatie. Via die kanalen kunnen gemeentes uitdragen hoe burgers en de overheid kunnen samenwerken om hun omgeving op een wetenschappelijk verantwoorde manier in beeld te brengen. En hoe burgers, jongeren in dit geval, de regie kunnen nemen, door mee te meten”, zegt Begheyn.
“Voor gemeente Utrecht zijn we begonnen met een specifiek project voor de Utrechtse situatie. Er bleken minstens tien beleidsnota’s ingediend met een jongerenproject voor luchtkwaliteit. Utrechtse leerlingen gebruiken nu zelfs een snuffelfiets om de luchtkwaliteit op fietsroutes naar school te meten. Utrecht wil juist jongeren actief betrekken om zo het bewustzijn te vergroten en de kennis te laten beklijven.”
Ook behoefte aan zo’n specifiek project? Gemeentes en provincies kunnen zich daarvoor aanmelden bij GLOBE Nederland.
Wat is GLOBE?
GLOBE is een netwerk van scholen die samen natuur en milieu in de schoolomgeving onderzoeken. De organisatie ontwikkelt lesmaterialen voor de bètavakken en aardrijkskunde, waarbij leerlingen data verzamelen in het veld. Wetenschappers van onder meer RIVM benutten die data.
Praktische workshops in jubileumweek
GLOBE bestaat dit jaar 25 jaar. In de jubileumweek van 5 t/m 9 oktober 2020 organiseert GLOBE voor leraren en ondersteuners in bèta- en gammavakken praktische educatieve workshops, onder meer over fijnstof. Ook interessant voor medewerkers van overheden die technisch onderwijs een warm hart toedragen. Deelname is gratis en aanmelden kan bij Globe Nederland.