Puik praktijkvoorbeeld: duurzame waddenvloot

De CO2-uitstoot moet in 2030 met 60 procent zijn gedaald. Dit zorgt ook voor minder uitstoot van fijnstof, roet en stikstofdioxides en daardoor voor gezondheidswinst door minder luchtvervuiling. Ook is het streven dat alle schepen uit de beroepsvaart in dat jaar op waterstof varen.

Project Green Shipping

Het project is Green Shipping gedoopt. Naast de miljoenen uit het fonds investeren de drie Waddenprovincies in het project, zodat er voor de komende vier jaar 26 miljoen euro beschikbaar is.

Installatie groen stroom leveren

Onderdeel is een pilotproject met een installatie om groene stroom te leveren aan schepen vanaf plekken waar vaste walstroom niet voorhanden is. Dat systeem wordt getest in Den Helder, Harlingen en de Groningen Seaports (Delfzijl en de Eemshaven).

Proef zeiljacht op waterstof

Ook wordt met geld uit het Green Shipping-project Wubbo Ockels’ zeiljacht Ecolution zo omgebouwd dat het op waterstof kan varen. Als dit lukt, is het doel ook grotere schepen op waterstof te laten varen. De vooruitzichten zijn positief, want in mei 2020  maakte het schip een proefvaart op waterstof vanuit Lauwersoog.

Minder vervuiling

Green Shipping moet volgens de initiatiefnemers zorgen voor minder vervuiling van het water en de lucht van het Werelderfgoed dat het Waddengebied is: verlaging van koolstofmonoxide, koolstofdioxide, zwaveldioxide, stikstof en andere vervuilende stoffen. Het doel is om de fossielvrije scheepvaart voor de Waddenvloot te versnellen en daarbij behorende havenfaciliteiten en -infrastructuur te ontwikkelen. Naast schoner, zijn schepen die op waterstof varen ook stiller, wat goed is voor de rust op en rond de Waddenzee.

Knelpunten niet alleen op te lossen: samen beter.

Piet IJnsen is wethouder van de gemeente Ameland. Hij heeft onder meer duurzaamheid in zijn portefeuille en zette eind vorig jaar zijn handtekening onder het Schone Lucht Akkoord. “De lucht hier is op zich schoon. Maar waar we last van hebben, is de scheepvaart die boven ons langs gaat. Daar zijn twee vaarroutes, de een wat dichterbij dan de andere. Die vrachtschepen stoten nogal wat stikstofoxiden en fijnstof uit. We hebben natuurlijk twee jaar geleden die milieuramp gehad met de MSC Zoe, die maar liefst 341 containers verloor.

Samen met de andere Waddeneilanden en ook met Duitsland en Denemarken vestigen we steeds meer de aandacht op deze vaarroutes, want we kunnen knelpunten niet alleen oplossen.” Die samenwerking zoekt hij ook als het om het Schone Lucht Akkoord gaat. IJnsen wil de bestuurders van de andere eilanden stimuleren het akkoord te tekenen.

Verduurzaming veerboten

Ameland heeft minder problemen met uitstoot vanaf de Waddenzee dan andere eilanden. “We zijn niet rechtstreeks verbonden met een haven, zoals bijvoorbeeld Schiermonnikoog, dat dicht bij Lauwersoog ligt. Terschelling en Vlieland liggen aan dieper vaarwater, daar kunnen veel meer schepen komen.”

Veerdienst rederij Wagenborg

Van en naar Ameland vaart vooral de veerdienst, richting Holwerd. “Jammer genoeg is rederij Wagenborg gestopt met watertaxi’s, want die wilden we op waterstof laten varen. De veerboten naar Ameland komen uit 1995 en 1997. Het zou goed zijn na te denken over andere typen schepen met minder uitstoot en minder diepgang, maar er is een concessie die in 2029 afloopt.”

Wagenborg Passagiersdiensten heeft wel een CO2-compensatieprogramma in het leven geroepen voor de veerdiensten van en naar Ameland en Schiermonnikoog. Passagiers kunnen de uitstoot vrijwillig compenseren. Met het fonds kunnen eilanders duurzame projecten financieren.

Veerdienst TESO

En de overige veerdiensten dan? Naar Texel vaart TESO sinds 2016 hoofdzakelijk met vlaggenschip de Texelstroom. Die veerboot vaart op gas, in combinatie met batterijen. Het varen op CNG levert volgens de rederij een uitstootreductie op van 40 procent als het gaat om roet en fijnstof. Dit in vergelijking met de Dokter Wagemaker, die tot de Texelstroom in de vaart kwam het hoofdschip was, maar nu als reserveboot fungeert. Laatstgenoemd schip vaart nog wel op diesel. Ook hanteert TESO een milieuvriendelijk afmeersysteem met zuignappen, zodat de motoren bij het laden en lossen uit kunnen. Dat bespaart volgens de rederij brandstof én zorgt voor verbetering van de luchtkwaliteit.

Veerdienst rederij Doeksen

Rederij Doeksen, dat de veerdiensten naar Terschelling en Vlieland verzorgt, wil nieuwe schepen op LNG (‘vloeibaar aardgas’) laten varen. En op termijn op bio LNG. Het bedrijf heeft ook een klimaatfonds, waarmee passagiers hun overtocht kunnen compenseren. De rederij compenseert zelf 5.000 dienstreizen van het eigen personeel in het fonds.