Binnenvaart en havens in de uitvoeringsagenda SLA
De 7 SLA-maatregelen voor Binnenvaart en havens worden door de SLA-deelnemers opgenomen in decentrale uitvoeringsplannen. Het doel is om Nederlandse binnenvaart en havens verder te verduurzamen. De themagroep bestaat uit de provincies Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en Zeeland, de gemeenten Rotterdam, Schiedam, Nijmegen, Utrecht en Arnhem en het ministerie van IenW.
De maatregelen
- Realiseren van walstroomvoorzieningen
- Gebruik walstroom en verduurzaming binnenvaart
- Gunningscriteria bij aanbesteding infrastructurele werkzaamheden
- Stimuleren van elektrificatie van de eigen vloot als launching customer
- Gunningscriteria bij veerdiensten, watertaxi's en pleziervaart
- EU-fonds stimulering schone motoren
- Duurzame binnenhaven
1. Realiseren van walstroomvoorzieningen
Bij gebruik van walstroom stoten schepen geen emissie naar de lucht uit als zij in havens aan de kade liggen. De maatregelen zijn gericht op het creëren van de voorzieningen en het stimuleren van het gebruik van walstroom.
Fiscale stimulering walstroom
De energiebelasting op walstroom is in 2021 afgeschaft. Het beoogd effect is het stimuleren van de toepassing van walstroom.
Realisatie walstroomvoorzieningen
In de decentrale uitvoeringsplannen geven partijen aan op welke locaties zij van plan zijn om walstroom te realiseren. In de themagroep Binnenvaart en havens is een inventarisatie gemaakt van bestaande en geplande walstroompunten: het kennisdocument Walstroom.
Er zijn 2.500 tot 3.250 openbare ligplaatsen in Nederland voor binnenvaartschepen. Naar verwachting zijn hiervan 1.000 voorzien van walstroom. De haven van Rotterdam heeft hiervan ongeveer 480 punten.
De inventarisatie vormt de basis voor een ontwikkelplan voor de uitrol van walstroom op publieke kades van alle SLA-deelnemers. De rijksoverheid heeft vooruitlopend hierop besloten dat alle rijksligplaatsen in 2030 voorzien moeten zijn van walstroom.
In 2023 werkt de themagroep aan een walstroompilot die gericht is op de plan- en realisatiefase van een walstroompunt. Hierbij staat het indienen van een SpUk- aanvraag en het opdoen van planmatige- en procesmatige ervaring centraal. De opgedane kennis wordt opgeleverd in een kennisdocument.
Hulp bij de uitvoering
De volgende kennisdocumenten kunnen helpen bij de uitvoering van deze maatregel.
2. Gebruik walstroom en verduurzaming binnenvaart
Een aantal SLA-deelnemers heeft een verbod ingesteld op het gebruik van generatoren. Dat stimuleert de binnenvaart om walstroom te gebruiken.
In de themagroep delen gemeenten hun ervaringen met het stimuleren van walstroomgebruik en schone binnenvaart. Deze ervaringen zijn vertaald in best practices die de basis vormen voor een blauwdruk voor andere gemeenten. Deze blauwdruk bevat ook een uniforme systematiek van gedifferentieerde tarieven en kortingen (emissielabelsysteem) om de binnenvaart te verduurzamen.
De themagroep werkt aan een convenant met relevante partijen om de toepassing van het emissielabel in hun bedrijfsvoering mogelijk te maken. De blauwdruk is gereed in het 1e kwartaal van 2023.
Hulp bij de uitvoering
Het volgende kennisdocument kan helpen bij de uitvoering van deze maatregel.
3. Gunningscriteria bij aanbesteding van infrastructurele werkzaamheden
In de themagroep worden best practices verzameld voor gunningscriteria voor aanbesteding van maritieme infrastructurele werkzaamheden. Deze zijn verwerkt in het kennisdocument aanbestedingen en launching customership. Ook worden deze gunningscriteria getest en verbeterd. De resultaten komen in de handreiking ‘’Gunningscriteria voor aanbestedingen infra, veerdiensten en PoW’’. Deze handreiking zal beschrijven hoe overheden het aanbestedingssysteem het beste kunnen toepassen. Het doel is dat alle SLA-deelnemers vanaf 2023 luchtemissies toepassen als gunningscriteria bij de aanbesteding van infrastructurele werken.
Hulp bij de uitvoering
Het volgende kennisdocument kan helpen bij de uitvoering van deze maatregel.
4. Stimuleren van elektrificatie van de eigen vloot als launching customer
In de themagroep zijn de mogelijkheden en best practices voor elektrificatie van schepen verkend. Dit resultaat wordt in 2023 samengevat in het kennisdocument ‘’Verduurzamen eigen vloot en pleziervaart’’. SLA-deelnemers met een eigen vloot gebruiken deze kennis om hun vloot te elektrificeren (inclusief waterstof).
Hulp bij de uitvoering
Het volgende kennisdocument kan helpen bij de uitvoering van deze maatregel.
5. Gunningscriteria bij veerdiensten, watertaxi’s en pleziervaart
In de themagroep worden best practices voor gunningscriteria verzameld voor aanbesteding van veerdiensten en voor vergunningverleningen voor watertaxi’s en pleziervaart in gebieden met hoge blootstelling. Deze gunningscriteria worden getest en verbeterd. De resultaten worden in 2023 verwerkt in de handreiking ‘’Gunningscriteria voor aanbestedingen infra, veerdiensten en PoW’’. Deze handreiking beschrijft hoe overheden het opgestelde aanbestedingssysteem het beste kunnen toepassen. Het doel is dat alle SLA-deelnemers vanaf 2023 luchtemissies toepassen als gunningscriteria bij aanbesteding van veerdiensten en vergunningen voor watertaxi’s.
Hulp bij de uitvoering
Het volgende kennisdocument kan helpen bij de uitvoering van deze maatregel.
6. EU-fonds stimulering schone motoren
Het ministerie van IenW werkt deze maatregel uit als onderdeel van de Green deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens. Het gaat hier om artikel 3 uit de Green Deal. Het ministerie van IenW stemt de werkzaamheden intern af met de directie Maritiem en legt de koppeling met de Europese en internationale dimensie. Het gaat mogelijk om:
- het bundelen van provinciale middelen in een verduurzamelingsfonds, of
- hierop efficiënt aansluiten met regionale subsidieprogramma’s
7. Duurzame binnenhaven
In de themagroep wordt kennis verzameld over regelgeving en vergunningstrajecten, stimuleringsmaatregelen en financiële ondersteuning, uitrol van walstroom en zero-emissie-technologieën.
De resultaten van de pilot staan in kennisdocumenten en handreikingen: Masterplan ‘Zero-emissie binnenhaven’. Dit Masterplan ondersteunt gemeenten en provincies bij het opstellen van plannen om hun binnenhavens in 2035 emissievrij te maken. In 2022 gaan SLA-deelnemers aan de slag met deze pilots.
Hulp bij de uitvoering
De volgende kennisdocumenten kunnen helpen bij de uitvoering van deze maatregel.