Kennisagenda

Een gedegen kennisbasis is van groot belang voor een effectieve
en efficiënte uitvoering van lucht- en gezondheidsbeleid. De kennis over luchtkwaliteit en over hoe we daar effectief beleid op kunnen voeren is continu in ontwikkeling.  Om de kennisbasis te versterken, is in het SLA afgesproken dat een gezamenlijke kennis- en innovatieagenda wordt uitgewerkt. Innovatie, kennisontwikkeling en actieve kennisdeling vormen de motor voor de permanente verbetering.

Kennisvragen over luchtkwaliteit en gezondheid

Wat weten we over luchtkwaliteit en gezondheid, wat weten we niet en wat kunnen we doen om die hiaten te dichten? Daar staat de kennisagenda van het Schone Lucht Akkoord voor.

De kennisagenda is de uitwerking van artikel 5.1 in het Schone Lucht Akkoord en is gericht op het ontwikkelen van kennis. In de kennisagenda beschrijven we welke kennis beschikbaar zou moeten komen voor de uitvoering en de ontwikkeling van beleid. Dit doen we in deze eerste versie door 12 kennisvragen te stellen. De kennisvragen kunnen gebruikt worden voor het stellen van prioriteiten bij de uitvoering van het onderzoek.

De kennisagenda  is gericht op het inventariseren van bestaande kennisvragen en stimuleren van onderzoek om die kennisvragen te beantwoorden. Het opstellen en uitvoeren van een kennisagenda is een dynamisch proces. Nieuwe kennisvragen kunnen daarom worden opgenomen in een vernieuwde versie van deze inventarisatie die over twee jaar zal worden opgesteld.

Eerste inventarisatie van kennisvragen

Deze eerste inventarisatie is gebaseerd op de uitkomsten van twee bijeenkomsten in 2021 met deskundige en betrokkenen van zowel binnen en buiten het SLA. Een werkgroep van RIVM, Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft deze uitkomsten verwerkt in een concept. Dat is voorgelegd aan de deelnemers aan het SLA en aan andere betrokken partijen. De 25 reacties zijn verwerkt in de beschrijving van de kennisvragen. Ook is er een nieuwe kennisvraag toegevoegd, gericht op onderzoek naar de maatschappelijke doorwerking van het SLA. Dit eerste onderdeel van de kennisagenda is gepresenteerd op het SLA jaarcongres op 30 mei 2022.

Verschillende suggesties in reactie op de concept kennisvragen gingen over het delen en de toepassing van kennis in het kader van het SLA, zoals opzetten van een kennisbank of ontwikkelen van een kennisnetwerk in Nederland op het gebied van lokaal luchtkwaliteitsbeleid. Die activiteiten zullen in het kader van de kennisagenda opgepakt worden, maar vielen buiten de scope van deze inventarisatie.

Het ministerie van IenW zal de kennisvragen betrekken bij de programmering van onderzoek door kennisinstellingen en andere partijen. Ook de andere deelnemers aan het Schone Lucht Akkoord kunnen de kennisvragen gebruiken voor het prioriteren van kennisprogramma’s en voor het verlenen van opdrachten voor onderzoek aan kennisinstituten en andere organisaties.

Voortgang en bijstelling

De voortgang van de opbouw van kennis wordt gevolgd en gedeeld met de partijen in het Schone Lucht Akkoord door een of twee keer per jaar een landelijke bijeenkomst te houden. Als vervolgstap zullen de SLA-partijen, in samenwerking met externen zoals kennisinstellingen, deze kennisvragen uitwerken om ze verder te kristalliseren naar onderzoeksvragen en ze te prioriteren.

De kennisvragen

In deze eerste inventarisatie zijn 12 kennisvragen geformuleerd. Voor een aantal vragen geldt dat er een samenhang zal zijn in de uitwerking en de beantwoording ervan. Ook geldt dat er al veel kennis op het gebied van luchtkwaliteit en gezondheid beschikbaar is. Het dossier kent al een lange historie. Eén van de doelen van deze kennisvragen is ook om bronnen, maatregelen en effecten in kaart te brengen die tot nu toe mogelijk onderbelicht zijn gebleven. Deze inventarisatie vormt de start van een traject om de kennis over deze vragen met elkaar uit te wisselen, te weten wat er speelt en waar nog een kennis behoefte is.

Vier deelonderwerpen

De kennisvragen zijn opgedeeld in vier deelonderwerpen:

• Luchtkwaliteit in de ruimtelijke context
• Blootstelling en gezondheidseffecten
• Luchtkwaliteit en beleid
• Luchtkwaliteit en maatschappij

Luchtkwaliteit in de ruimtelijke context

Bevat vooral kennisvragen over de emissies, de verspreiding van luchtverontreinigende stoffen en het effect op de gezondheid in het algemeen. Hier wordt niet de ruimtelijke planologie bedoeld, maar het gaat over de emissies en de verspreiding van luchtverontreinigende stoffen.

Blootstelling en (specifieke) gezondheidseffecten

Dit deelonderwerp wordt een verdiepingsslag gemaakt naar de gezondheidseffecten van luchtverontreinigende stoffen in specifieke omstandigheden.

Luchtkwaliteit en beleid

Kijkt waar bijvoorbeeld de effectiviteit van voorgenomen maatregelen zal worden belicht.

Luchtkwaliteit en maatschappij

Kijkt waar de doorwerking van de maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord naar de maatschappij nader zal worden onderzocht.